Ехинококкоз ва алвеококкоз
Ехинококкоз нима?
Касалликнинг аломатлари ҳақида ва ундан ҳам кўпроқ паразитлар билан юқтиришнинг олдини олиш ва олдини олиш тўғрисида гаплашишни бошлаш учун биз нима билан шуғулланаётганимизни аниқ англашимиз керак.
Ушбу паразитар касалликда деярли ҳар қандай organ таъсир қилиши мумкин, аммо кўпинча бу жигар ва ўпка. Касаллик даражаси нисбатан паст бўлишига қарамай (100 минг аҳолига 1-4 кишида), бу патология ҳаёт учун хавфли.
Ехинококкоз инсон танасига кириб, уни личинка босқичида паразитлик қиладиган, ечинококклар туркумига мансуб лента қуртидан келиб чиқади. Касалликнинг қадимийлигини Гиппократнинг "сув билан тўлдирилган жигар" ҳақида ёзган ёзувлари билан баҳолаш мумкин.
Ушбу паразитар касалликда деярли ҳар қандай organ таъсир қилиши мумкин, аммо кўпинча бу жигар ва ўпка. Касаллик даражаси нисбатан паст бўлишига қарамай (100 минг аҳолига 1-4 кишида), бу патология ҳаёт учун хавфли.
Ехинококкоз инсон танасига кириб, уни личинка босқичида паразитлик қиладиган, ечинококклар туркумига мансуб лента қуртидан келиб чиқади. Касалликнинг қадимийлигини Гиппократнинг "сув билан тўлдирилган жигар" ҳақида ёзган ёзувлари билан баҳолаш мумкин.
Инфексия усуллари
Ечинококк тухумдан вояга етган паразитгача мураккаб ривожланиш сиклига ега бўлиб, турли хўжайин организмларида юзага келади. Айрим ўтхўрлар (масалан, йирик ва майда қорамоллар) ва омнивор (кемирувчилар) паразитнинг оралиқ хўжайинлари вазифасини ўтайди. Улар паразитнинг тухумларини ифлосланган озиқ-овқат ва сув билан бирга истеъмол қилади ва ривожланишининг larval босқичи уларнинг ички аъзоларида рўй беради.
Мушук, ит ва бошқа карамдошлар томонидан қорамолларнинг қолдиқлари ёки офатларини истеъмол қилганда паразитнинг личинкаси уларнинг ичакларига кириб, у ерда жинсий вояга етган қуртга айланади. Бу ҳайвонлар паразитнинг охирги ҳоссалари ҳамда гелминт тухумларини муҳитга чиқариш манбаи ҳисобланади.
Инсон тасодифий оралиқ мезбон емас, ва у янада инфекция манбаи емас. Паразит тухум одатда озиқ-овқат ва сув қабул қилиш пайтида, ёки уй ҳайвонлари ёки тупроқ билан алоқа пайтида инсон танасини киритинг.
Овқат ҳазм қилиш трактида гелминт тухумларининг чиғаноқлари ериб, ташқарига чиққан личинкалар вена қон оқимига кириб, қон билан бирга барча органларга тарқалади. Инфексия натижасида 70% дан ортиқ ҳолларда жигарнинг екинококкози, 15% - ўпканинг екинококкози ривожланади, бошқа ҳолларда еса бошқа органлар зарарланади.
Ехинококкоз белгилари
Касалликнинг белгилари ечинококк кистасининг патологияси ва локализацияси босқичи билан боғлиқ. Яширин даври бир неча йил давом етиши мумкин, ҳеч аниқ белгилари билан. Жараён прогрессив ўсиш босқичига кирганда, беморлар кист, умумий заифлик жойида оғриқни бошдан кечирадилар ва üртикер ва қичима ҳақида шикоят қилишлари мумкин. Патологик жараён кистанинг ёрилиши ва натижада перитонит (перитоннинг яллиғланиши) ёки плеврит (плевранинг яллиғланиши) ривожланиши билан мураккаблашиши мумкин.
Иситма, кўкрак оғриғи, йўтал ва гемоптиз ўпканинг ечинококкозини кўрсатиши мумкин. Асоратлар орасида ўпка абссесси тасвирланган бўлиб, екинококк кистаси ёрилганда анафилактик шок ва юрак тўхташи тасвирланган.
Алвеококкоз нима?
Ҳамма гелминтик зарарланишлар вазн йўқотиш ва оч туяди каби "классик" аломатлар билан ичак бузилиши шаклида юзага келмайди. Гелминтлар ҳар қандай органга жойлашиб, ўзларини турли хил касалликлар, шу жумладан саратон касаллигига беркитиб олишлари мумкин.
Алвеококк - бу инсон танасига киргандан сўнг, ишлайдиган ўсма жараёнини тақлид қиладиган паразит лента қурти. Адабиётда алвеококкоз одатда ечинококкоз билан бир хил гуруҳда кўриб чиқилади, бу нисбатан осонроқ. Дарҳақиқат, бу касалликлар жуда кўп умумий хусусиятларга ега, шу жумладан патогенларнинг ўзларининг биологик хусусиятлари. Аммо алвеококкозда кузатилган шикастланиш кўламини ечинококк билан солиштириш мумкин емас.
Алвеококкозни қандай юқтириш мумкин?
Алвеококкоз - бу қўзғатувчининг фекал-оғиз орқали юбориш механизми бўлган юқумли касаллик. Бошқача қилиб айтганда, ушбу касалликни юқтириш учун сиз қуртнинг личинкасини ютишингиз керак. Бу кўпинча гўштхўрлардан ёмон қовурилган гўштни истеъмол қилишда юз беради. Аммо алвеококкоз касаллиги кўпинча мушук ва итларнинг егалари жун гелминт тухумлари қолган уй ҳайвонлари билан ўйнаганидан кейин қўлларини ювмаслигидан келиб чиқади.
Алвеококкоз билан касалланишнинг яна бир сабаби алвеококк билан касалланган ҳайвонларнинг нажаси билан юқиши мумкин бўлган ёввойи ўсимлик ва резавор меваларни истеъмол қилишдир. Табиий сув омборларидан олинган қайнатилмаган сув ҳам жиддий епидемиологик хавф туғдиради.
Алвеококкоз жуда ҳийла-найрангдир, чунки кўп ойлар ва ҳатто йиллар аломатларсиз ўтиши мумкин. Касалликнинг бошланишида ўзига хос интоксикация аломатлари терида тошма, қичишиш ва қуруқ йўталнинг тушунарсиз тутилиши кўринишида кузатилиши жуда кам учрайди, бу паразит чиқиндиларининг организмга таъсири билан изоҳланади.
Аксарият ҳолларда алвеококкознинг биринчи аломати - бу ўнг ҳипокондриюмда оғирлик ва зерикарли оғриқ ҳисси. Бу жигарда ўсмага ўхшаш алвеококк борлиги билан боғлиқ бўлиб, у ташхис қўйилгунча чиндан ҳам улкан катталикларга етиши мумкин. Палпация пайтида шифокор кенгайган жигарни аниқлайди, баъзида сиз зич, бўртиб чиққан ўсманинг контурларини сезишингиз мумкин.
Алвеококклар инвазив, пенетрацион ўсиш билан ажралиб туриши сабабли атрофдаги жигар тўқимасини ўсиб чиқади ва шу билан сафро чиқишини бузади. Натижада, беморларда обструктив (механик) сариқлик тезда ривожланади, бу қуйидаги аломатлар билан намоён бўлади:
- Тери ва шиллиқ пардалар сариқ рангга ега.
- Сийдик сезиларли даражада қуюқлашади, у пиво рангига ёки кучли чойга айланади.
- Ахлат енгиллашади, оғир ҳолларда оч кулранг бўлади.
Ехинококкозни ва алвеококкозини жарроҳликсиз даволаш
Клиникамиз ўпка, жигар ва аъзолар ёки тўқималар инксикозини даволашга ихтисослашган. Клиникамиз директори ва инноватори томонидан ишлаб чиқилган муаллифлик техникаси туфайли. Махсус ишлаб чиқилган дори-дармонларни даволаш усули ехинококкоздан жарроҳлик ва химиотерапевтик таъсир ўтказмасдан халос бўлишга имкон беради.
Гигиена қоидаларига риоя қилинг! Ўзингизни ва яқинларингизни хавф остига қўйманг!
Танангизга ғамхўрлик қилинг ва паразитар касалликларнинг олдини олинг ва Visus клиникаси бу сизга ажралмас ёрдамчи бўлади!
Танангизга ғамхўрлик қилинг ва паразитар касалликларнинг олдини олинг ва Visus клиникаси бу сизга ажралмас ёрдамчи бўлади!